Wat is eDNA? | BLOG

eDNA met de roller: een nieuwe standaard voor monitoring van vleermuizen en vogels

In de wereld van ecologisch onderzoek verandert er iets fundamenteels. Waar vroeger wekenlange waarnemingen en nachtdetectoren nodig waren, volstaat nu één zorgvuldig genomen monster. Geen schijnsel van zaklampen, geen eindeloze geluidsopnames, alleen een roller, een laboratoriumanalyse en een dataset die meer vertelt dan ooit. Dit is de kracht van environmental DNA, kortweg eDNA. En bij EcoTrace zetten we die kracht in met één helder doel: de natuur in en rond gebouwen beter begrijpen, zonder haar te verstoren.

Wat is eDNA?

Elke soort laat sporen achter in haar omgeving. Dat kunnen huidcellen, haren, veren, uitwerpselen of speeksel zijn, microscopische resten die we vaak met het blote oog niet zien, maar die wél een genetische handtekening bevatten. Die handtekening noemen we environmental DNA. Door dat eDNA te verzamelen en analyseren, kunnen we met grote nauwkeurigheid vaststellen welke soorten er in een bepaald gebied of gebouw aanwezig zijn.

Voor ecologen en bouwers is dat een doorbraak. eDNA maakt het mogelijk om soortaanwezigheid objectief vast te leggen zonder dat dieren gevangen, gezien of gehoord hoeven te worden. In plaats van weken observeren, kunnen we binnen enkele dagen harde data leveren over de ecologische status van een locatie.

De EcoTrace-roller: precisie op de vierkante centimeter

Tijdens het veldwerk wordt de roller over oppervlakken gehaald waar vleermuizen of vogels zich mogelijk ophouden: onder dakranden of spouwopeningen. Kleine deeltjes blijven aan het oppervlak van de roller plakken.

In het laboratorium wordt dit DNA vervolgens zorgvuldig geëxtraheerd, gereinigd en geanalyseerd. Met moleculaire technieken zoals PCR (polymerase chain reaction) worden de fragmenten vermenigvuldigd, zodat zelfs minuscule sporen detecteerbaar worden. De verkregen sequenties worden daarna vergeleken met genetische referentiedatabases. Zo kunnen we exact bepalen of er bijvoorbeeld een gewone dwergvleermuis, laatvlieger, gierzwaluw of huismus aanwezig is geweest.

Niet kijken, maar weten

Het bijzondere aan eDNA is dat het een objectieve en reproduceerbare meetmethode is. Waar traditionele observatie afhangt van weer, seizoen of menselijk waarnemingsvermogen, levert eDNA een meetbaar resultaat dat losstaat van interpretatie. Zelfs als een soort tijdelijk afwezig is, kunnen DNA-sporen nog een jaar aanwezig blijven.

Voor bouwprojecten, renovaties en natuurinclusieve plannen is dat een groot voordeel.
Deze methode maakt het mogelijk om:

• Sneller te werken dan bij protocolonderzoek
• Te onderzoeken zonder dieren te verstoren;
• Objectieve resultaten te leveren die wetenschappelijk verifieerbaar zijn;
• Onderzoek te doen in elk seizoen, onafhankelijk van waarnemingsmomenten.

Innovatie en betrouwbaarheid

eDNA-onderzoek is geen vervanging van ecologisch veldwerk, maar een versterking ervan. Het biedt nieuwe zekerheid op momenten waarop visuele waarnemingen tekortschieten. EcoTrace werkt volgens strikte protocollen om de betrouwbaarheid van elk monster te garanderen: van veldlogboek en monsteropslag tot laboratoriumanalyse en rapportage.

Onze samenwerking met erkende laboratoria zorgt ervoor dat elke stap voldoet aan wetenschappelijke standaarden. Daardoor zijn de resultaten juridisch onderbouwd en inzetbaar binnen vergunningstrajecten.

Waarom kiezen voor eDNA?

De kracht van eDNA ligt in de combinatie van eenvoud en precisie.
Voor bouwbedrijven, ecologische adviesbureaus en overheden biedt de roller een reeks voordelen:

• Tijdsbesparing: één monster kan tientallen waarnemingen vervangen.
• Kostenbesparing: minder veldwerk, minder nachtonderzoek.
• Objectiviteit: DNA liegt niet, het is aantoonbaar en verifieerbaar.
• Toegankelijkheid: eDNA is inzetbaar op elke schaal, van één gebouw tot een compleet bedrijventerrein.